ارزیابی کفایت تلید با در نظر گرفتن رفتار بازیگران بازار برق

در ادبیات رایج بازار برق، از قدرت بازار و عدم رقابت پذیری به عنوان محورهای بنیادین و دلایل اصلی ناکارآمدی بازارهای برق یاد شده است. به بیان دیگر، بازیگرانی که سهم عمده ای از بازار را در اختیار خود گرفته اند، شرایط اقتصادی و فنی بازار را با در پیش گرفتن رفتارهای راهبردی به سمت و سوی خاصی هدایت می کنند؛ که این مسیر منطبق با آرمان های موعود آزادسازی و رقابت در صنعت برق نمی باشد. از سوی دیگر، بازیگرانی با ابعاد کوچک را می توان تصور نمود که اراده ی آن ها در شرایط عادی قادر به متاثر ساختن خروجی های بازار نمی باشد. با این وجود، به هنگام بروز تنگنا در تولید و حادث شدن شرایط بحرانی، چنین بازیگرانی با توسل به تبانی، قابلیت اعمال گروهی قدرت بازار و بروز رفتارهایی راهبردی همچون غیرواقعی نشان دادن هزینه ی نهایی و یا مضایقه ی ظرفیت را خواهند یافت. این تبانی و مضایقه ی ظرفیت گروهی، مشکلات ناشی از ناکارآمدی و عدم رقابت پذیری را دوچندان خواهد کرد. در این تحقیق به تحلیل نقش تبانی و مضایقه ی ظرفیت در بازارهای برق با سقف های قیمت دوگانه پرداخته شده، و اثرات آن بر مقوله ی کفایت کوتاه مدت سیستم واکاوی شده است. در بستر مفهوم بازی های تکرارشونده ی تا بینهایت، تلاش شده تا نشان داده شود که بازیگران با ابعاد کوچک قابلیت یادگیری برای تبانی و مضایقه ی ظرفیت را داشته، و رفتاری همانند یک کارتل محوری در بازار برق را به نمایش خواهند گذارد. در این رساله، از نقطه نظر ریاضی، برای به نمایش گذاردن مضایقه ی ظرفیت و عملیاتی ساختن آن، تعبیه ی مسئله ای از جنس کنترل بهینه ی ترکیبی در بطن مفروضات مدل سازی کلاسیک تعادل توابع عرضه به کار گرفته شده است. این تعبیه، بازیگران با ابعاد کوچک را قادر خواهد ساخت که قطعاتی عمودی در منحنی تابع عرضه ی خود جای دهند. این قطعات عمودی، نمایانگر رفتار مضایقه ی ظرفیت بوده و در مدلسازی و رهگیری تبعات این رفتار بر خروجی های بازار راهگشا خواهد بود. همچنین، در این تحقیق، سازمان دهی فرآیند بازار در بستر بازی های تکرار شونده، الگوی دستیابی به تبانی و مضایقه ی ظرفیت همزمان بازیگران با ابعاد کوچک را آشکار خواهد ساخت. شبیه سازی با سبد تولید صنعت برق ایران، ماهیت مضایقه ی ظرفیت و تبانی نهفته در پس آن را آشکار خواهد نمود.